Meqenëse lufta në Ukrainë preokupon Perëndimin, pak vëmendje i është kushtuar një tjetër konflikti kronik në zemër të Evropës, i cili, përsëri, kërcënon të përhapet në dhunë dhe gjakderdhje. Trazirat e përhapura në katër qytete me shumicë serbe të Kosovës veriore, duke plagosur dhjetëra paqeruajtës të NATO-s, e kanë shtyrë aleancën të dërgojë rreth 700 trupa të tjera në rajon. Ata do t’i bashkohen misionit prej 4000 trupash që përpiqet të parandalojë që shteti më i ri i Evropës të bjerë përsëri në konflikt. Dhe me Serbinë fqinje, të nxitur nga Moska, duke ripërtërirë kërcënimet kundër një ish-province që ende e konsideron si qendrën e saj historike, NATO po përpiqet të frenojë krizën.
Trazirat dhe sulmet ndaj paqeruajtësve të NATO-s kanë pasuar vendimin e qeverisë së Prishtinës për të vendosur kryebashkiakë shqiptarë etnikë në katër qytete ku serbët bojkotuan zgjedhjet lokale në prill. Si rezultat, pjesëmarrja ishte 3.5 për qind tallëse dhe disa kandidatë shqiptarë u zgjodhën në mënyrë të paracaktuar. Albin Kurti, kryeministri, insistoi se ata duhet të marrin detyrën, duke argumentuar se përndryshe zgjedhjet do të bëheshin të pakuptimta. Vendimi i tij mund të ketë qenë i saktë kushtetues; ishte padyshim e pamatur politikisht.
Ky është përfundimi gjithashtu i Amerikës dhe aleatëve të saj të NATO-s, të cilët luftuan një luftë të shkurtër dhe të ashpër në vitin 1998 për të mbrojtur shqiptarët etnikë nga përpjekja brutale e Slobodan Millosheviçit, lideri serb që u dënua më vonë për krime lufte, për t’i dëbuar ata nga atdheu i tyre. Forcat e NATO-s fituan, serbët u tërhoqën dhe Kosova shpalli zyrtarisht pavarësinë në shkurt 2008. Megjithatë, i lindur në dhunë, shtetit të ri me vetëm 1.9 milionë banorë ende i mungon stabiliteti apo njohja e plotë ndërkombëtare: Rusia dhe Kina refuzojnë ta pranojnë atë, por po ashtu bëjnë disa vende të tjera evropiane, duke përfshirë Spanjën, Greqinë, Rumaninë, Qipron dhe Sllovakinë.
NATO ka bërë çmos për të garantuar të drejtat e pakicave për 50,000 serbët që jetojnë në veri të Kosovës, të cilët ende e shohin Beogradin si kryeqytetin e tyre dhe refuzojnë të pranojnë shkëputjen e Kosovës. Por çdo shpërthim i dhunës frenon përpjekjet diplomatike për të shtyrë Beogradin që të njohë pavarësinë e Kosovës dhe forcon mospërputhjen e nacionalistëve serbë, duke përfshirë presidentin aktual, Aleksandar Vuçiç. Kundërshtimi i tyre nxitet natyrshëm nga Rusia, duke tregtuar mbi lidhjet historike etnike dhe fetare, e cila ka arsye të veçantë tani për dëshirën për të larguar vëmendjen e NATO-s nga mbështetja e saj për Ukrainën.
Vitin e kaluar pati trazira të gjera në veri të Kosovës lidhur me futjen e targave të reja të veturave. Këto janë lëshuar nga qeveria e Prishtinës për të zëvendësuar targat e vjetra të lëshuara në Beograd dhe janë parë nga shoferët serbë si njohje e shtetit të pavarur kosovar. Demonstratat u frenuan, por serbët e Kosovës ngritën ankesa të reja, duke thënë se “marrëveshja e normalizimit” e vitit 2013, e cila i lejonte ata të formonin një “bashkësi të komunave serbe” nuk ishte zbatuar. Prandaj ata bojkotuan zgjedhjet për kryetar bashkie të prillit.
I tronditur nga dhuna e ripërtërirë, Uashingtoni lëshoi një qortim jashtëzakonisht të ashpër ndaj z. Kurti për imponimin e kryetarëve shqiptarë mbi qytetet renegate. Kosova u hoq menjëherë nga pjesëmarrja në një stërvitje të përbashkët stërvitore ushtarake të NATO-s. Z. Kurti, i cili erdhi në pushtet me një biletë kundër korrupsionit, argumentoi, me të drejtë, se shumica e dhunës u nxit nga Beogradi dhe u krye nga banditë vendase. Por ai pranoi në një intervistë me The Times se kryebashkiakët e rinj ishin vetëm “gjysmë legjitimë”.
Ka dy mënyra se si ai tani mund të tërhiqet nga linja e tij konfrontuese. Ai mund të thërrasë zgjedhje të parakohshme – edhe pse serbët ndoshta do t’i bojkotojnë edhe ato. Ose ai mund t’u kërkojë kryetarëve të komunave që të rikthehen dhe të emërojnë serbët si zëvendës të tyre për të kryer pjesën më të madhe të punës së përditshme. Serbia dhe Rusia do të përpiqen të pengojnë çdo zgjidhje. NATO duhet të jetë në roje për të gjitha përpjekjet për të nxitur një luftë të re ballkanike.
Burimi: The Times-Përshtati: Gazeta Shqiptare
